Slachtofferbeleid
Van de inhoud van de documenten mag geen enkel gebruik worden gemaakt zonder uitdrukkelijke en nauwkeurige bronvermelding.
Evaluatie van het nationaal forum voor slachtofferbeleid
Auteurs: Mahieu, V., Vanderstraeten, B. - Promoteurs: Lemonne, A., Vanfraechem, I. (15/11/2010-31/12/2010)
Referentie: NICC, OD Criminologie - April 2012, 279p.
Type van document: Eindrapport
Onderwerp: « Ce rapport de recherche est le fruit d’un travail de sept mois de recherche, durant lequel deux chercheures ont rencontré et interviewé de nombreux membres du Forum national. Elles ont également analysé l’ensemble des procès-verbaux disponibles des réunions de cet organe et les documents officiels produits par ou sur le Forum national. Ce travail de recherche a enfin impliqué la mobilisation de travaux plus théoriques relatifs à l’évaluation des politiques publiques, en général, et aux forums, en tant qu’instrument de politique publique, en particulier. L’ensemble de ces démarches ont été réalisées en vue d’éclairer le législateur en vue d’une éventuelle institutionnalisation du Forum national pour une politique à l’égard des victimes. »
Auteurs : VANFRAECHEM, I., LEMONNE, A., VANNESTE, C. (eds.)
Referentie : Academia Press, 2010, 163 p.
Type van document : Collectief werk.
Onderwerp : Nooit tevoren werd het slachtoffer zo naar voren geschoven, opgeroepen of zelfs opgeworpen in de media en politiek, zoals dat gedurende de laatste jaren is gebeurd. Nooit tevoren werd het slachtoffer zo op de voorgrond geplaatst in de debatten en nooit, tot vandaag, werd het medeleven dat zij oproept zo vooruit geschoven in de emoties van het grote publiek. Maar wat weten we eigenlijk over het werkelijke slachtoffer, haar singuliere ervaringen en vooral aangaande haar ontmoetingen met het systeem en dat over de emotionele oproepen die naar aanleiding van het slachtofferschap worden gelanceerd, de politieke reactie die direct optreedt, de juridische instrumenten en de voorzieningen die doorheen de tijd hiertoe werden opgezet, heen? "Wanneer het systeem de slachtoffers ontmoet": daarover gaat het in het boek van het Nationaal Instituut van Criminalistiek en Criminologie gepubliceerd bij Academia Press.
De rol van een advocaat in een hergo
Auteurs : VANFRAECHEM I.
Referentie : Nieuwsbrief Suggnomè, februari 2009, p. 15-18.
Type van document : Externe publicatie - artikel in Nieuwsbrief
Onderwerp : In deze bijdrage gaan we in op de rol van de advocaat – zowel van de minderjarige dader als van het slachtoffer – in het herstelgericht groepsoverleg (hergo). Vooreerst schetsen we de keuze die tijdens het pilootproject werd gemaakt om ook tijdens het communicatieproces een advocaat aanwezig te hebben, wat niet zo frequent voorkomt. De keuze hiervoor hangt samen met de inpassing van hergo op jeugdrechtbankniveau, ingegeven door de optie hergo toe te passen voor de meer ernstige feiten van jeugddelinquentie. Een tweede paragraaf beschrijft de rol van de advocaten voor, tijdens en na de hergo. Een laatste paragraaf ten slotte geeft aan in welke mate over de rol van de advocaat werd gedebatteerd bij de implementatie van de jeugdwet.
Restorative policing: in pursuit of principles
Auteurs : VANFRAECHEM I.
Referentie : Vanfraechem, I., ‘Restorative policing: in pursuit of principles’, in Moor, L.G., Peters, T., Ponsaers, P., Shapland, J. en van Stokkom, B. (eds), Restorative policing. Cahiers Politiestudies, 2(11), 2009, 39-64.
Type van document : Externe publicatie - artikel in een tijdschrift
Onderwerp : In deze bijdrage gaan we op zoek naar de toepassing van herstelrechtelijke praktijken op politieniveau, waarbij we evalueren in welke mate die toepassing strookt met de algemene principes van herstelrecht, zoals vertrouwelijkheid, neutraliteit en vrijwilligheid. We geven aan dat bepaalde problemen bestaan bij de implementatie van bemiddeling op politieniveau en de deelname van de politie aan hergo, zoals het gebrek aan neutraliteit en de onmogelijkheid van het garanderen van vertrouwelijkheid. Niettemin dienen, vanuit een maximalistische visie op herstelrecht waarin men herstelrechtelijke praktijken zo ruim mogelijk tracht te implementeren, de mogelijkheden van bemiddeling en hergo als een instrument voor politiewerk, verder te worden nagegaan. Zo kan de interventiedienst van de politie bemiddelend optreden in crisissituaties, kan de politie doorverwijzen naar bemiddelingsdiensten voor meer complexe situaties en kan de politiebeambte een rol opnemen in het herstelgericht groepsoverleg.
Auteurs : VANFRAECHEM I.
Referentie : Paper gepresenteerd door I. Vanfraechem op de werkdag van het Nationaal Forum voor slachtofferbeleid getiteld “COL 3/2006 en Col 4/2006, drie jaar later...”, Brussel, 29 april 2009.
Type van document : Bijdrage aan een congres (niet gepubliceerd)
Onderwerp : In deze paper geef ik vooreerst de belangrijkste elementen weer van de evaluatie van de COL 3 en 4/2006 zoals die werden voorgesteld op de ontmoetingsdag van 9 juni 2008 aangaande dit thema. Vervolgens geef ik mijn persoonlijke bedenkingen bij de evaluatie zoals die er op dat moment voor stond, alsook enkele bijkomende reflecties over het belang van de COL en vergelijkingspunten met het ruimere kader van de evaluatie van het slachtofferbeleid.
Projet de recherche relatif à l’évaluation des dispositifs mis en place à l’égard des victimes d’infractions / Onderzoeksproject met betrekking tot de evaluatie van de voorzieningen ten behoeve van slachtoffers van inbreuken
Auteurs : LEMONNE A., VANFRAECHEM I., VANNESTE C. (dir.)
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Hoofdafdeling Criminologie, Onderzoeksproject, Brussel, geactualiseerde versie juni 2008.
Type van document : Voorstelling van onderzoeksproject
Onderwerp : Het beleid ten voordele van slachtoffers heeft in België gedurende de jaren negentig een snelle ontwikkeling gekend. Het heeft betrekking op slachtoffers in hun concrete beleving onafhankelijk van de institutionele inbedding. Vandaar dat de evaluatie die in het kader van huidig onderzoek wordt doorgevoerd, enerzijds bestaat in de studie van de ontwikkeling van het geheel aan wettelijke en reglementaire bepalingen die op dit vlak gelden, en anderzijds in een analyse van concrete initiatieven die op dit domein zijn ondernomen, ongeacht of ze uitgaan van de federale overheid dan wel van de Gemeenschappen en Gewesten.
Willen slachtoffers participeren aan de gerechtelijke procedure?
Auteurs : VANFRAECHEM I., LEMONNE A. (dir.)
Referentie : Nieuwsbrief Suggnomè, juni 2008, p. 24-30.
Type van document : Externe publicatie - artikel in Nieuwsbrief
Onderwerp : Vanuit het kwalitatief onderzoek betreffende de evaluatie van het slachtofferbeleid (2004-2007) worden enkele vaststellingen genoteerd aangaande de wettelijke plaats van het slachtoffer in de gerechtelijke procedure; de ervaringen van slachtoffers betreffende hun rol, en hun ervaringen en verwachtingen m.b.t. communicatie en participatie; en wordt dieper ingegaan op de mogelijke aanvulling die een bemiddelingsproces kan bieden t.a.v. de gerechtelijke procedure om te komen tot communicatie, voornamelijk met de dader. Concluderend wordt gesteld dat niet alle slachtoffers willen participeren aan de gerechtelijke procedure, maar indien ze dan willen dan zijn de volgende elementen belangrijk: een correcte bejegening, voldoende informatie, werkelijke participatie, en de symboliek van schadevergoeding/straf. Bemiddeling kan een meerwaarde bieden opdat het verhaal aansluit bij hun beleving van de feiten.
Auteurs : LEMONNE A., VAN CAMP T., VANFRAECHEM I., VANNESTE C. (dir.)
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Departement Criminologie, Collectie van onderzoeksrapporten en onderzoeksnota’s, n° 19b, juli 2007, 356p.(+ bijlage)
Type van document : Rapport
Onderwerp : Dit rapport biedt in eerste instantie een ruim beeld op de wet- en regelgeving die betreffende slachtofferzorg werd uitgewerkt alsook de implementatie ervan in de praktijk. We onderzoeken op kwalitatieve wijze welke actuele belangen naar voren komen in het veld betreffende het slachtofferbeleid. Daartoe hebben we in twee arrondissementen diensten slachtofferbejegening, -onthaal en –hulp geobserveerd, alsook professionele actoren en slachtoffers bevraagd. Dit eerste onderzoeksrapport bespreekt dus de werkzaamheden die het departement criminologie van het NICC gedurende twee en een half jaar terzake uitvoerde.
Tien jaar slachtofferbeleid in België : stand van zaken en kritische reflectie
Auteur : VAN CAMP, T., RUBBENS, A.
Referentie : Panopticon, mei 2005, p. 78-84.
Type van document : Externe publicatie - artikel in tijdschrift
Onderwerp : In 2004 publiceerde het Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid een stand van zaken en aanbevelingen omtrent de Belgische slachtofferbeleid. Dit document werd voorgesteld op de studienamiddag naar aanleiding van het tienjarig bestaan van het Forum op 29 oktober 2004. Dit artikel heeft tot doel de presentaties op de betreffende studienamiddag van het Nationaal Forum kort weer te geven en enkele knelpunten aangaande het slachtofferbeleid die daaruit blijken te schetsen.
Critical reflection on the development of restorative justice and victim policy in Belgium
Auteur : VAN CAMP, T., LEMONNE, A.
Referentie : paper gepresenteerd door T. VAN CAMP op 11th United Nations congress on Crime Prevention and Criminal Justice, Bangkok, 18-25 april 2005
Type van document : Bijdrage aan een Congres (niet gepubliceerd)
Onderwerp : In deze paper wordt de implementatie van herstelrechtelijke praktijken in België geanalyseerd in het licht van het Belgische slachtofferbeleid. In het eerste deel worden de ontwikkelingen inzake de voorzieningen en het beleid ten behoeve van de slachtoffers in België besproken. Het tweede deel handelt over de ontwikkelingen aangaande herstelrechtelijke praktijken ten aanzien van meerderjarige daders van misdrijven in België. In het laatste deel richten we ons op de mate waarin herstelrechtelijke praktijken voor meerderjarige daders en slachtoffervoorzieningen beantwoorden aan de noden en rechten van slachtoffers, zoals die geformuleerd werden door het Nationaal Forum voor Slachtofferbeleid. Daarenboven verkennen we de complementariteit tussen ontwikkelingen op het vlak van herstelrecht en van slachtofferbeleid.
Débats autour de la victime : entre science et politique
Auteurs : DE FRAENE D., LEMONNE A., NAGELS C.
Referentie: in Quelles places pour les victimes dans la justice pénale ? , La Revue de la Faculté de droit de l'U.L.B., vol.31, 2005, 55-92.
Type van document : Externe publicatie - artikel in tijdschrift (met coauteurs niet verbonden aan het NICC)
Onderwerp : Met dit artikel wordt gepoogd de evolutie betreffende de aandacht voor het slachtoffer op het wetenschappelijke en politieke veld uit te tekenen. Er wordt geen uitvoerig overzicht opgemaakt van de wetenschappelijke activiteiten binnen de victimologie en van het openbare beleid ten gunste van het slachtoffer. In het artikel tracht men veeleer inzicht te geven in recente ontwikkelingen op beide terreinen. In functie van de verduidelijking van de Belgische situatie worden eveneens elementen uit de internationale context weergegeven. Het artikel beoogt aan te tonen welke ruimte men heeft op beide domeinen met betrekking tot het innemen van een positie en draagt enkele standpunten aan betreffende de verhouding tussen kennis en macht, die zich rond het slachtofferthema gewikkeld hebben.
A Social Analysis of Restorative Justice: comparison between Belgium and Denmark
Auteur : LEMONNE A.
Referentie : Promotor : A. SNARE, Universiteit van Kopenhagen, Denemarken
Type van document : Voorstelling van onderzoeksproject - lopend doctoraatsthesis
Onderwerp : In dit doctoraat wordt de implementatie van het herstelrecht ontleed in het licht van diens wetenschappelijke en politieke doeleinden. Het onderzoek van de krachten die leiden tot de ontwikkeling van herstelgerichte programma’s beoogt : 1. de aard aan te tonen van de wijziging die zij voorstellen op strafrechtelijk vlak ; 2. de sociale dimensie ervan te expliciteren door aan te tonen hoe de herstelrechtelijke discoursen en praktijken ontstaan en wijzigen. Het vergelijkend karakter van het proefschrift heeft speciaal tot doel het begrip te verbeteren van de structuele veranderingen die thans in Europa plaatsvinden.
