Alternatieve straffen en maatregelen
Van de inhoud van de documenten mag geen enkel gebruik worden gemaakt zonder uitdrukkelijke en nauwkeurige bronvermelding.
Auteurs : MINE B., ROBERT L., JONCKHEERE A. (dir.) & MAES E. (dir.)
Referentie: Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Operationele Directie Criminologie, Brussels, februari 2013, 318 p.
Type van document: Onderzoeksrapport
Onderwerp: Dit rapport bevat de resultaten van een hoofdzakelijk explorerend onderzoek. Het onderzoek was gericht op het in kaart brengen van de praktijk, databronnen en andere elementen die meespelen bij de besluitvorming betreffende uitgaansvergunningen en penitentiair verlof: adviezen door lokale gevangenisdirecteurs en beslissingen van de Directie Detentiebeheer (DDB) van de centrale gevangenisadministratie.
Synthese van het onderzoeksrapport
Penal mediation in Belgium. Insights on the basis of registered data.
Auteurs: BURSSENS, D
Referentie: Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Operationele Directie Criminologie, paper presented at the ESC Conference, september 2012, Bilbao (Spain), 18p
Type van document: Congrespaper
Onderwerp: Deze paper brengt de praktijk van de bemiddeling in strafzaken in kaart op basis van de data uit SIPAR, de databank van de justitiehuizen. En er werden analyses verricht met betrekking tot de modaliteit dader-slachtofferbemiddeling binnen het kader van bemiddeling in strafzaken.
Auteurs :JONCKHEERE A.
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Operationele Directie Criminologie, februari 2012, 12p.
Type van document :Onderzoeksrapport
Onderwerp :De onderzoeksnota stelt een kwantitatieve benadering voor over de vrijheid onder voorwaarden (VOV), op het vlak van het gebruik en van de duur van de maatregel, over een periode van vijf jaar (2005-2009)
Vrijheid onder voorwaarden als alternatief voor de voorlopige hechtenis: gebruik en duur van de maatregel
Auteurs :JONCKHEERE A.
Referentie : Panopticon, 2012, 33(1), 85-90
Type van document :Externe publicatie – artikel in tijdschrift
Onderwerp :Het artikel stelt een kwantitatieve benadering voor over de vrijheid onder voorwaarden (VOV), op het vlak van het gebruik en van de duur van de maatregel, over een periode van vijf jaar (2005-2009)
Auteurs: BURSSENS D., VANNESTE C. (dir.)
Referentie: Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Operationele Directie Criminologie, mei 2011, 38p.
Type van document: Onderzoeksrapport
Onderwerp: Dit rapport brengt de praktijk van de bemiddeling in strafzaken in kaart op basis van data uit SIPAR, de databank van de justitiehuizen. Het beschrijft de algemene toepassing, de kenmerken van de dossiers, het profiel van de cliënten en het verloop en de afronding van het bemiddelingsproces.
Onderzoek betreffende de wetenschappelijke exploitatie van SIPAR, de databank van de justitiehuizen
Auteurs : JONCKHEERE A., VANNESTE C.(dir.), BURSSENS D.
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Departement Criminologie, Onderzoeksproject, Brussel, geactualiseerde versie november 2009, 11p.
Type van document : Voorstelling van onderzoeksproject
Onderwerp : Het onderzoek heeft als doel de gegevens met betrekking tot de Justitiehuizen en in het bijzonder deze die zijn opgenomen in de nieuwe databank, het “Système Informatique PARajudiciaire” (beter bekend onder de afkorting SIPAR), wetenschappelijk te exploiteren in functie van het strafrechtelijk beleid.
L’informatisation des maisons de justice : une réponse à l’enjeu d’uniformisation du travail social ?
Auteurs : JONCKHEERE A.
Referentie : Le management des organisations judiciaires, B. Bernard (coord.), Les dossiers de performance publique, Larcier, novembre 2009, 137-152
Type van document : Externe publicatie - artikel in tijdschrift
Onderwerp : In deze bijdrage wijzen wij op het belang van het uniformeringsprincipe in de uitvoering van de opdrachten die aan de justitiehuizen worden toevertrouwd, sinds hun oprichting tot vandaag. Als een belangrijke uitdaging binnen de rechterlijke organisatie, zet dit principe ertoe aan om de praktijken van het sociale werk te structureren en te standaardiseren teneinde de homogeniteit ervan te bevorderen.
De rol van een advocaat in een hergo
Auteurs : VANFRAECHEM I.
Referentie : Nieuwsbrief Suggnomè, februari 2009, p. 15-18.
Type van document : Externe publicatie - artikel in Nieuwsbrief
Onderwerp : In deze bijdrage gaan we in op de rol van de advocaat – zowel van de minderjarige dader als van het slachtoffer – in het herstelgericht groepsoverleg (hergo). Vooreerst schetsen we de keuze die tijdens het pilootproject werd gemaakt om ook tijdens het communicatieproces een advocaat aanwezig te hebben, wat niet zo frequent voorkomt. De keuze hiervoor hangt samen met de inpassing van hergo op jeugdrechtbankniveau, ingegeven door de optie hergo toe te passen voor de meer ernstige feiten van jeugddelinquentie. Een tweede paragraaf beschrijft de rol van de advocaten voor, tijdens en na de hergo. Een laatste paragraaf ten slotte geeft aan in welke mate over de rol van de advocaat werd gedebatteerd bij de implementatie van de jeugdwet.
Wetenschappelijke exploitatie van SIPAR, de databank van de justitiehuizen. Analyse van de gegevens betreffende het jaar 2006
Auteurs : JONCKHEERE A., VANNESTE C. (dir.)
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Departement Criminologie, Brussel, februari 2009, 111p.
Type van document : Onderzoeksrapport
Onderwerp : In dit rapport wordt verslag gedaan van de analyses die uitgevoerd werden op de gegevens die in SIPAR - de informaticatoepassing die binnen de justitiehuizen in gebruik is - geregistreerd worden. Deze gegevens betreffen de gerechtelijke mandaten die in de loop van 2006 in uitvoering waren.
Les assistants de justice aux prises avec SIPAR, un outil de gestion informatique
Auteurs : JONCKHEERE A.
Referentie : Pyramides, n°17, 2009/1, 93-109
Type van document : Externe publicatie - artikel in tijdschrift
Onderwerp : Deze bijdrage analyseert hoe justitieassistenten hun werk aanpassen aan de introductie van SIPAR, een informaticatoepassing waarvan het gebruik in de justitiehuizen verplicht is sinds 1 januari 2005.
Restorative policing: in pursuit of principles
Auteurs : VANFRAECHEM I.
Referentie : Vanfraechem, I., ‘Restorative policing: in pursuit of principles’, in Moor, L.G., Peters, T., Ponsaers, P., Shapland, J. en van Stokkom, B. (eds), Restorative policing. Cahiers Politiestudies, 2(11), 2009, 39-64.
Type van document : Externe publicatie - artikel in een tijdschrift
Onderwerp : In deze bijdrage gaan we op zoek naar de toepassing van herstelrechtelijke praktijken op politieniveau, waarbij we evalueren in welke mate die toepassing strookt met de algemene principes van herstelrecht, zoals vertrouwelijkheid, neutraliteit en vrijwilligheid. We geven aan dat bepaalde problemen bestaan bij de implementatie van bemiddeling op politieniveau en de deelname van de politie aan hergo, zoals het gebrek aan neutraliteit en de onmogelijkheid van het garanderen van vertrouwelijkheid. Niettemin dienen, vanuit een maximalistische visie op herstelrecht waarin men herstelrechtelijke praktijken zo ruim mogelijk tracht te implementeren, de mogelijkheden van bemiddeling en hergo als een instrument voor politiewerk, verder te worden nagegaan. Zo kan de interventiedienst van de politie bemiddelend optreden in crisissituaties, kan de politie doorverwijzen naar bemiddelingsdiensten voor meer complexe situaties en kan de politiebeambte een rol opnemen in het herstelgericht groepsoverleg.
Werkdag: COL 3/2006 en Col 4/2006, drie jaar later…. Synthese van de tussenkomsten van de ontmoetingsdag van 9 juni 2008
Auteurs : VANFRAECHEM I.
Referentie : Paper gepresenteerd door I. Vanfraechem op de werkdag van het Nationaal Forum voor slachtofferbeleid getiteld “COL 3/2006 en Col 4/2006, drie jaar later...”, Brussel, 29 april 2009.
Type van document : Bijdrage aan een congres (niet gepubliceerd)
Onderwerp : In deze paper geef ik vooreerst de belangrijkste elementen weer van de evaluatie van de COL 3 en 4/2006 zoals die werden voorgesteld op de ontmoetingsdag van 9 juni 2008 aangaande dit thema. Vervolgens geef ik mijn persoonlijke bedenkingen bij de evaluatie zoals die er op dat moment voor stond, alsook enkele bijkomende reflecties over het belang van de COL en vergelijkingspunten met het ruimere kader van de evaluatie van het slachtofferbeleid.
Willen slachtoffers participeren aan de gerechtelijke procedure?
Auteurs : VANFRAECHEM I., LEMONNE A. (dir.)
Referentie : Nieuwsbrief Suggnomè, juni 2008, p. 24-30.
Type van document : Externe publicatie - artikel in Nieuwsbrief
Onderwerp : Vanuit het kwalitatief onderzoek betreffende de evaluatie van het slachtofferbeleid (2004-2007) worden enkele vaststellingen genoteerd aangaande de wettelijke plaats van het slachtoffer in de gerechtelijke procedure; de ervaringen van slachtoffers betreffende hun rol, en hun ervaringen en verwachtingen m.b.t. communicatie en participatie; en wordt dieper ingegaan op de mogelijke aanvulling die een bemiddelingsproces kan bieden t.a.v. de gerechtelijke procedure om te komen tot communicatie, voornamelijk met de dader. Concluderend wordt gesteld dat niet alle slachtoffers willen participeren aan de gerechtelijke procedure, maar indien ze dan willen dan zijn de volgende elementen belangrijk: een correcte bejegening, voldoende informatie, werkelijke participatie, en de symboliek van schadevergoeding/straf. Bemiddeling kan een meerwaarde bieden opdat het verhaal aansluit bij hun beleving van de feiten.
Wetenschappelijke exploitatie van SIPAR, de databank van de justitiehuizen
Auteurs : JONCKHEERE A.
Referentie : Panopticon, 2008/4, 95-98
Type van document : Externe publicatie – artikel in tijdschrift
Onderwerp : In dit artikel wordt in het kort verslag gedaan van een onderzoek dat bij het NICC is uitgevoerd met betrekking tot de databank van de justitiehuizen (SIPAR). Daarin wordt het algemene kader en het voorwerp van het onderzoek verduidelijkt en wordt gerapporteerd over de gehanteerde methodologie en de eerste resultaten van de lopende analyses.
Productie en exploitatie van gegevens betreffende de toepassing van de wet houdende oprichting van strafuitvoeringsrechtbanken en de wet betreffende de externe rechtspositie van gedetineerden
Auteurs : MAES E., VANNESTE, C. (dir.)
Referentie : FOD Justitie, Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Brussel, september 2008, 10p.
Type van document: Voorstelling van onderzoeksproject
Onderwerp : Dit onderzoek heeft betrekking op de aanmaak en analyse van een aantal statistische gegevens met betrekking tot de toepassing van de nieuwe wetgeving inzake de externe rechtspositie van veroordeelden tot vrijheidsberovende straf en de oprichting van strafuitvoeringsrechtbanken. In het kader van dit project zal in eerste orde hoofdzakelijk worden gewerkt op basis van de gegevens die worden geregistreerd in de voor de strafuitvoeringsrechtbanken ontworpen databank SURTAP.
Vers une statistique du secteur parajudiciaire ? Un nouvel outil pour l’évaluation et l’élaboration de la politique criminelle
Auteurs : JONCKHEERE A, VANNESTE C.
Referentie : Revue de droit pénal et de criminologie, 2008, 626-654
Type van document : Externe publicatie – artikel in tijdschrift
Onderwerp : In dit artikel wordt het belang onderstreept van SIPAR, de databank van de justitiehuizen, met betrekking tot het strafrechtelijk beleid. Vooreerst wordt het eigenlijke informaticasysteem onder de loep genomen, via een analyse van de ontstaansgeschiedenis, de verschillende componenten van het systeem en de diverse gebruiksmogelijkheden. Verder wordt verslag gedaan over een reeks van analyses die werden uitgevoerd op basis van de in 2006 geregistreerde gegevens. En ten slotte worden deze gegevens in verband gebracht met deze die worden geregistreerd in het REA-systeem van de parketten van de correctionele rechtbanken.
Projet de recherche relatif à l’exploitation scientifique des bases de données existantes au sein des Maisons de Justice (SIPAR) / Onderzoeksproject met betrekking tot de wetenschappelijke exploitatie van de bestaande gegevensbestanden
Auteurs : JONCKHEERE A., VANNESTE C. (dir.)
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Departement Criminologie, Onderzoeksproject, Brussel, geactualiseerde versie januari 2007, 7p.
Type van document : Voorstelling van onderzoeksproject
Onderwerp : In de context van de ontwikkeling en veralgemening van het informaticasysteem SIPAR (Système Informatique PARajudiciaire) in de sector van de justitiehuizen, wil het onderzoek een permanente wetenschappelijke exploitatie van de verzamelde gegevens verzekeren, en dit voor strafrechtelijke doeleinden.
Auteurs : JONCKHEERE A., VANNESTE C. (dir.)
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Departement Criminologie, Eerste rapport, Brussel, december 2006, 83p.
Type van document : Onderzoeksrapport
Onderwerp : In dit rapport wordt verslag gedaan over de eerste twee jaren van het onderzoek met betrekking tot de informaticatoepassing die binnen de justitiehuizen in gebruik is (Système Informatique PARajudiciaire, SIPAR). Waar de activiteit van de justitiehuizen het voorwerp uitmaakt van een globale voorstelling, wordt één van hun activiteitensectoren in het bijzonder, nl. deze inzake 'bescherming van de maatschappij', verder uitgediept.
Auteurs : MAES, E. (i.s.m. Samuel DELTENRE en Willy VAN DEN BERGH)
Referentie : FOD Justitie, Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Brussel, 26 september 2006, 37p. + bijlagen
Type document: Onderzoeksnota
Onderwerp : In deze onderzoeksnota wordt gerapporteerd over een kleinschalig onderzoek naar de anno 2006 gehanteerde werkwijze inzake strafberekening en –uitvoering van gevangenisstraffen en de implicaties ervan voor de omvang van de gevangenispopulatie. Ter illustratie wordt één en ander ondersteund met empirische gegevens over o.a. de ‘ouderdom’ van nog steeds in uitvoering zijnde vonnissen tot vrijheidsberovende straf. Eveneens worden een aantal alternatieve pistes geformuleerd, waarbij telkens wordt nagegaan welke implicaties de voorgestelde ingrepen zouden hebben in de praktijk.
Auteurs : GOOSSENS F., VANNESTE C. (dir.)
Referentie : Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Departement Criminologie, Onderzoeksproject, Brussel, geactualiseerde versie december 2005.
Type van document : Voorstelling van onderzoeksproject
Onderwerp : Op 30 en 31 maart 2004 besliste de Ministerraad tot invoering van het elektronisch toezicht als autonome straf ter vervanging van actuele effectieve gevangenisstraffen. Het onderzoek dat werd uitgevoerd op vraag van de minister van Justitie, beoogt de voorwaarden tot een zo optimaal mogelijke operationalisering van deze politieke beslissing te analyseren.
Proeve van werklastmeting van de toekomstige strafuitvoeringsrechtbanken. Een simulatie-oefening op basis van data in verband met de strafuitvoeringpraxis tijdens het jaar 2004
Auteurs : MAES, E.
Referentie : FOD Justitie, Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie, Brussel, december 2005 (met update: mei 2006), 10p. + bijlagen
Type document:Onderzoeksnota
Onderwerp : In deze onderzoeksnota wordt verslag gedaan van een kleinschalig simulatie-onderzoek naar de werklast van de strafuitvoeringsrechtbanken die sedert 1 februari 2007 operationeel zijn. Voor deze analyse werd, uitgaande van de stand van zaken van het wetgevingsproces in maart 2005, gebruik gemaakt van cijfergegevens met betrekking tot de strafuitvoering tijdens het jaar 2004. Deze simulatie-oefening kadert binnen een ruimer onderzoeksproject in verband met de opvolging van de toepassing van het nieuwe wetgevend kader inzake strafuitvoeringsrechtbanken en externe rechtspositie van veroordeelden tot vrijheidsstraf.
Onderzoek met betrekking tot het invoeren van het elektronisch toezicht als autonome straf / Recherche relative à l’introduction de la surveillance électronique comme peine autonome
Auteurs : GOOSSENS, F., MAES, E., DELTENRE, S., VANNESTE, C.
Referentie : FOD Justitie/SPF Justice, Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie/Institut National de Criminalistique et de Criminologie (N.I.C.C./I.N.C.C.), Brussel/Bruxelles, oktober/octobre 2005, 204p. + bijl./annexes
Type document : Rapport de recherche
Onderwerp : Le rapport fait état de la recherche qui a été menée sur l’introduction éventuelle dans le système juridique belge de la surveillance électronique comme peine autonome. Une attention toute particulière a été donnée à l’opérationnalisation juridique de cette mesure, si elle devait être adoptée. L’analyse s’appuie sur l’étude de la littérature juridique et criminologique, sur des informations recueillies auprès de magistrats (au moyen de tables-rondes), l’étude de dossiers individuels (du centre national de surveillance électronique), sur des analyses de données quantitatives (données enregistrées dans la base de données du casier judiciaire, dans celle du centre national de surveillance électronique et dans la base de données GREFFE de l’administration pénitentiaire) et enfin, d’analyses de droit comparé (Pays-Bas et France).
Onderzoeksproject inzake de invoering van het elektronisch toezicht als autonome straf / Projet de recherche relatif à l’introduction de la surveillance électronique comme peine autonome
Auteurs : GOOSSENS, F., MAES, E., DELTENRE, S., VANNESTE, C.
Referentie : FOD Justitie/SPF Justice, Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie/Institut National de Criminalistique et de Criminologie (N.I.C.C./I.N.C.C.), Brussel/Bruxelles, oktober/octobre 2005, 204p. + bijl./annexes
Type document : Onderzoeksrapport
Onderwerp : In dit rapport wordt verslag gedaan van een onderzoek naar de mogelijke invoering in ons strafstelsel van elektronisch toezicht (ET) als autonome straf. Gezocht werd naar een zo optimaal mogelijke juridische operationalisering ervan wanneer voor dergelijke piste geopteerd zou worden. De analyse is gesteund op: studie van de juridische en criminologische literatuur, bevraging van magistraten (via rondetafelgesprekken), studie van individuele dossiers (van het Nationaal Centrum voor Elektronisch Toezicht: NCET), kwantitatieve data-analyse (uit de databank van het Centraal Strafregister, deze van het NCET, en de GRIFFIE-databank van de penitentiaire administratie), en rechtsvergelijkende analyse (met Nederland en Frankrijk).
Auteur : MAES E.
Referentie : Panopticon, Tijdschrift voor strafrecht, criminologie en forensisch welzijnswerk, 2004 (november-december), nr. 6, 73-109.
Type van document : Externe publicatie - Artikel in tijdschrift
Onderwerp : In dit artikel wordt op basis van cijfergegevens die worden gepubliceerd in de Jaarverslagen van de Dienst Justitiehuizen (desgevallend nog zelf bewerkt), belicht hoe de werking van de justitiehuizen over de periode 1999-2002 is geëvolueerd. De analyse van de werking van de justitiehuizen is hierbij gericht op de uitvoering van wettelijk toebedeelde cliëntgerichte voorlichtings- en begeleidingsopdrachten (dader en/of slachtoffergericht) en een aantal bijkomende andersoortige opdrachten (burgerrechtelijke opdrachten, eerstelijnswerking). Afsluitend worden pistes aangeduid voor verder wetenschappelijk onderzoek op dit terrein.
Auteur : MAES E.
Referentie : niet-gepubliceerd werkdocument, als documentatie gevoegd bij de congresbundel van het congres van 2 februari 2002 in het Provinciehuis te Antwerpen, Antwerpen, 17 januari 2002, 11p.
Type van document : Bijdrage aan een congres (niet gepubliceerd)
Onderwerp : In deze bijdrage wordt verslag gedaan over een aantal rondetafelgesprekken die door de commissie voor de voorwaardelijke invrijheidstelling te Antwerpen werden georganiseerd in het kader van een door de Koning Boudewijnstichting gefinancierd project ‘Op weg naar een communicatieve en participatieve justitie’. De thema’s die tijdens deze rondetafelgesprekken werden belicht (o.m. inzake de verhouding magistratuur-justitiehuis, beroepsgeheim en rapportage, samenwerking met externe diensten, ...), worden achtereenvolgens toegelicht en van commentaar voorzien.
